Kirgistan - czy potrzebna jest wiza? Poradnik dla turystów.

Wprowadzenie – wizy do Kirgistanu: najważniejsze informacje dla Polaków

O czym jest ten przewodnik i dla kogo?

Ten praktyczny przewodnik wyjaśnia, jak legalnie wjechać i podróżować po Kirgistanie w 2025 roku jako obywatel Polski. Zebraliśmy aktualne zasady ruchu bezwizowego, rodzaje wiz, procedury e‑wizy do Kirgistanu i wizy konsularnej, koszty, czas oczekiwania, a także rejestrację po przyjeździe, przedłużenia pobytu, wymagania dla dzieci oraz przekraczanie granic lądowych. Artykuł jest dla turystów, osób jadących służbowo, w odwiedziny do rodziny, na studia, do pracy lub w góry (np. rejon Lenin Peak).

Krótko: czy potrzebna jest wiza do Kirgistanu dla Polaków?

Nie, jeśli jedziesz turystycznie lub biznesowo do 60 dni. Polacy korzystają z ruchu bezwizowego i mogą wjechać do Kirgistanu bez uprzedniej wizy na krótkie pobyty (szczegóły i warunki poniżej). Wiza jest wymagana przy pobycie dłuższym niż 60 dni, a także dla pracy, studiów, wolontariatu czy łączenia rodzin.

Jak korzystać z planu przed wyjazdem

Najpierw sprawdź, czy Twoja podróż mieści się w bezwizowych 60 dniach (sekcja 2). Jeśli nie – wybierz odpowiedni typ wizy (sekcja 3) i procedurę: e‑visa (sekcje 4, 6) lub wiza w ambasadzie (sekcje 5, 6). Następnie zaplanuj terminy i dokumenty (sekcje 6, 11, 15), sprawdź zasady rejestracji (sekcja 8), ewentualne pozwolenia na strefy przygraniczne (sekcja 9) i poznaj konsekwencje naruszeń (sekcja 13). Aktualizacje przepisów zawsze weryfikuj w oficjalnych źródłach (sekcja 14, 12).

Czy Polacy potrzebują wizy do Kirgistanu? Zasady wjazdu 2025

Ruch bezwizowy dla Polaków – warunki, długość pobytu, cel podróży

Obywatele RP mogą wjechać do Kirgistanu bez wizy na okres do 60 dni w celu turystycznym, odwiedzin, spotkań biznesowych i innych krótkich wizyt niezarobkowych. Bez wizy można wjechać zarówno samolotem, jak i przez przejścia lądowe.

Warunki praktyczne wjazdu bez wiz:

• Paszport ważny zwykle co najmniej 6 miesięcy w momencie wjazdu i z co najmniej jedną wolną stroną.
• Brak zamiaru podjęcia pracy lub długoterminowej nauki (wymagają odpowiednich wiz i zezwoleń).
• Rekomendowane: bilet powrotny/onward, potwierdzenia noclegów, środki finansowe, polisa ubezpieczeniowa.

Limit 60 dni liczy się od dnia wjazdu. Przekroczenie pobytu skutkuje mandatem/deportacją (sekcja 13).

Kiedy wymagana jest wiza do Kirgistanu? (pobyt dłuższy, praca, studia)

Wiza jest konieczna, gdy:

• planowany pobyt przekracza 60 dni (również turystycznie),
• celem jest praca zarobkowa, studia, długotrwały wolontariat, łączenie rodzin,
• status wizowy wymaga rejestracji i/lub zaproszenia (LOI) – zależnie od kategorii (sekcje 3, 5).

W takich sytuacjach wybierz odpowiedni typ wizy: turystyczną dłuższą, biznesową, pracowniczą, studencką lub rodzinną – dostępne przez e‑visa do Kirgistanu (w niektórych kategoriach) albo w konsulacie.

Paszport i inne podstawowe wymogi wjazdowe

Upewnij się, że paszport będzie ważny przez cały pobyt (praktycznie zalecane 6 miesięcy zapasu). Dodatkowo:

• posiadaj ubezpieczenie zdrowotne podróżne obejmujące akcje górskie, jeśli jedziesz w góry,
• na granicy możesz zostać poproszony o wykazanie środków finansowych i planu podróży,
• w przypadku dzieci – zabierz odpowiednie zgody (sekcja 9.1).

Rodzaje wiz do Kirgistanu – przegląd i zastosowanie

Wiza turystyczna Kirgistan

Jeśli chcesz zostać dłużej niż 60 dni lub plan podróży tego wymaga, wybierz wizę turystyczną. Typowa ważność to 30, 60 lub 90 dni pobytu (jedno- lub wielokrotny wjazd – zależnie od decyzji). Wiza turystyczna nie uprawnia do pracy.

Wiza biznesowa i krótkoterminowa

Wiza biznesowa (na spotkania, konferencje, krótkie projekty bez podejmowania lokalnego zatrudnienia) bywa wydawana na 30–90 dni, czasem wielokrotna. Przy pracach doradczych/kontraktowych sprawdź, czy nie potrzebujesz od razu wizy pracowniczej i pozwolenia na pracę.

Wiza tranzytowa Kirgistan – kiedy potrzebna?

Polakom zwykle nie jest potrzebna wiza tranzytowa, bo mogą wjechać bez wiz na 60 dni. Wiza tranzytowa ma znaczenie dla obywateli wymagających wizy do Kirgistanu lub przy specyficznych trasach. Jeśli jedziesz lądem np. z Kazachstanu do Chin przez Kirgistan (wiza tranzytowa Kirgistan przez Kazachstan/Chiny), to:

• na odcinek kirgiski Polak nie potrzebuje wizy (do 60 dni),
• musisz mieć chińską wizę w paszporcie przed przekroczeniem przejść Torugart/Irkesztam; Chiny nie wydają wizy na granicy.

Wiza studencka, pracownicza, wolontariat, rodzinne

Wizy długoterminowe (studia/praca/rodzina) wymagają zwykle zaproszenia (LOI) od uczelni/pracodawcy/rodziny i dodatkowych dokumentów. Po przyjeździe posiadacze takich wiz są najczęściej zobowiązani do rejestracji w SRS/OVIR w krótkim terminie (sekcja 8).

E‑visa Kirgistan – dla kogo i na jaki pobyt?

System e‑visa Kirgistan pozwala złożyć wniosek online o wybrane kategorie (turystyczna, biznesowa, tranzytowa i niektóre specjalne). Polacy korzystają z bezwizowych 60 dni, ale e‑wiza jest przydatna, gdy planujesz dłuższy pobyt lub kategorię wymagającą wizy. Typowe okresy pobytu w e‑wizie to 30 lub 90 dni (w zależności od kategorii).

E‑visa Kirgistan: jak wyrobić online – krok po kroku

Rejestracja, formularz, zdjęcie, płatność – proces aplikacji (e‑visa Kirgistan krok po kroku)

Procedura przebiega w całości online na oficjalnym portalu rządowym (linki w sekcji 14):

1. Utwórz konto i wybierz kategorię wizy (turystyczna/biznesowa/tranzytowa itp.).
2. Wypełnij formularz: dane paszportowe, plan podróży, adres w Kirgistanie (hotel/hostel), kontakt.
3. Prześlij skany: biometryczna strona paszportu, zdjęcie paszportowe (na jasnym tle), ewentualnie potwierdzenie noclegu/zaproszenie – zgodnie z kategorią.
4. Opłać wniosek kartą (opłata niepodlegająca zwrotowi).
5. Śledź status w panelu i mailu. Po akceptacji otrzymasz e‑wizę do wydruku lub zapisania w telefonie (miej kopię papierową i elektroniczną).

Wymagane dokumenty do e‑wizy

W zależności od typu wizy przygotuj:

• Paszport (skan strony ze zdjęciem, ważność zwykle min. 6 miesięcy),
• Zdjęcie spełniające wymogi paszportowe,
• Plan podróży i adres pierwszego noclegu,
• Ubezpieczenie (zalecane, czasem wymagane przy wnioskach),
• Zaproszenie (LOI) – jeśli wymaga tego wybrana kategoria (np. studia, praca, rodzinna),
• Dowód opłaty systemowej.

Czas oczekiwania, status wniosku i decyzja

Standardowe czasy rozpatrzenia e‑wizy to zwykle 3–7 dni roboczych. Dostępne bywają tryby pilny/ekspres (1–3 dni robocze) za wyższą opłatą – zależnie od kategorii i sezonu. Decyzja przychodzi mailowo, a status sprawdzisz w panelu wnioskodawcy. Pamiętaj, że opłata nie jest zwracana nawet w razie odmowy (sekcja 10.3).

Wiza do Kirgistanu w ambasadzie/konsulacie – procedura tradycyjna

Gdzie złożyć wniosek: ambasady, konsulaty, pośrednicy

Jeśli Twojej kategorii nie ma w e‑wizach lub wymagana jest weryfikacja konsularna, złóż wniosek w Ambasadzie/Konsulacie Kirgistanu właściwym dla Polski (często obsługuje Ambasada w Berlinie) lub przez autoryzowanego pośrednika wizowego. Zawsze najpierw sprawdź właściwość placówki na stronie MSZ Kirgistanu (sekcja 14) i skontaktuj się mailowo/telefonicznie.

Dokumenty, zaproszenie (LOI), formularze – wymagania

Wniosek konsularny zwykle obejmuje:

• formularz, paszport i zdjęcie,
• LOI/zaproszenie (np. od pracodawcy/uczelni/rodziny) – wymagane dla wielu wiz długoterminowych,
• potwierdzenie opłaty, rezerwacje noclegów/przylotu (jeśli wymagane),
• dodatkowe dokumenty branżowe (np. umowa o pracę, list delegujący, zaświadczenia).

Placówka może poprosić o oryginały lub tłumaczenia na jęz. rosyjski/kirgiski/angielski; sprawdź wymogi przed złożeniem.

Opłaty konsularne i metody płatności

Opłaty zależą od kategorii, liczby wjazdów i trybu. Płatność często wyłącznie przelewem na wskazany rachunek lub kartą/osobiście w pośrednictwie. Zawsze dołącz dowód wpłaty zgodnie z instrukcjami placówki.

Koszty i terminy – ile kosztuje wiza do Kirgistanu i jak długo się czeka

Cennik: e‑visa vs. wiza konsularna (wiza Kirgistan koszt i czas oczekiwania)

Poniżej orientacyjne widełki opłat – rzeczywiste stawki mogą się zmieniać i zależą od kategorii oraz kursów walut. Zawsze weryfikuj je w oficjalnym portalu e‑visa lub w placówce.

Typ	Okres pobytu	Opłata orientacyjna	Czas rozpatrzenia
E‑wiza turystyczna	30–90 dni	ok. 30–80 USD	3–7 dni rob.
E‑wiza biznesowa	30–90 dni	ok. 50–100 USD	3–7 dni rob.
Wiza konsularna	wg kategorii	ok. 40–150 USD	5–10 dni rob.

Tryby rozpatrzenia: standard, pilny, ekspres

W e‑wizach i w konsulatach dostępne bywają tryby pilny i ekspres (+ dopłata). W sezonie (maj–wrzesień) czas oczekiwania może się wydłużyć; planuj wnioski z odpowiednim wyprzedzeniem.

Dodatkowe koszty: ubezpieczenie, tłumaczenia, pośrednictwo

• Ubezpieczenie podróżne (w góry – polisa z akcją ratunkową) – od ok. 100–300 zł/2 tygodnie.
• Tłumaczenia dokumentów (jeśli wymagane) – wg stawek biur tłumaczeń.
• Pośrednictwo wizowe – prowizja zależna od usługi i terminu.

Przedłużenie pobytu i zmiana statusu w Kirgistanie

Czy można przedłużyć pobyt bezwizowy? (przedłużenie pobytu w Kirgistanie bez wizy)

Co do zasady – nie. Ruch bezwizowy dla Polaków obejmuje maksymalnie 60 dni. Przedłużenia bezwizowego pobytu na miejscu nie przewidziano, wyjątkiem mogą być nagłe sytuacje (siła wyższa) rozpatrywane indywidualnie przez służby migracyjne. Standardowym rozwiązaniem jest wyjazd i ponowny wjazd (sekcja 7.3) albo uzyskanie odpowiedniej wizy (sekcje 3–5).

Przedłużenie wizy lub zmiana rodzaju wizy na miejscu

Niektóre kategorie wiz można przedłużyć w Bishkeku/Osz w jednostkach migracyjnych; bywa potrzebne LOI, dodatkowe opłaty oraz spełnienie warunków (np. status studenta/pracownika). Zmiana statusu (np. turystycznej na pracowniczą) wymaga zwykle wyjazdu i uzyskania nowej wizy; wyjątki zależą od aktualnych przepisów – potwierdź w SRS/MFA.

Wyjazd i ponowny wjazd (visa run) – zasady i ryzyka

Choć prawo nie zakazuje ponownego wjazdu po krótkim wyjeździe, nadużywanie „visa runów” może skutkować dodatkowymi pytaniami lub odmową wjazdu. Pamiętaj też o ewentualnych wizach tranzytowych do państw sąsiednich i o godzinach pracy przejść granicznych.

Rejestracja po przyjeździe (meldunek) – kto i kiedy musi to zrobić

Terminy i zwolnienia z rejestracji (rejestracja po przyjeździe Kirgistan)

Przepisy rejestracyjne w Kirgistanie ulegały zmianom. Na 2025 rok obywatele Polski przebywający do 60 dni w ramach ruchu bezwizowego są co do zasady zwolnieni z rejestracji. Jeśli jednak pobyt ma trwać dłużej (na podstawie wizy) lub kategoria tego wymaga, trzeba się zarejestrować w ciągu 5 dni roboczych od przyjazdu (czasem 3 dni – zależnie od rodzaju wizy i lokalnych zasad). Zawsze potwierdź aktualny termin w SRS/OVIR.

Gdzie i jak się rejestrować (SRS/OVIR) – procedura

Rejestrację prowadzi State Registration Service (SRS), potocznie OVIR. Zazwyczaj hotel/biuro podróży może pomóc. Wymagane są:

• paszport i kopia,
• wiza (jeśli dotyczy),
• wypełniony formularz, opłata urzędowa,
• adres zamieszkania w Kirgistanie.

Po złożeniu otrzymasz potwierdzenie rejestracji – trzymaj je przy sobie.

Kary i konsekwencje braku rejestracji

Brak obowiązkowej rejestracji skutkuje mandatem, możliwą deportacją i problemami przy następnym wjeździe. Wysokość kar zależy od długości naruszenia i lokalnych stawek (patrz sekcja 13).

Wymogi dodatkowe i sytuacje szczególne

Podróż z dziećmi i małoletnimi – zgody, dokumenty

Małoletni muszą mieć własny paszport. Jeśli dziecko podróżuje z jednym rodzicem lub bez rodziców, służby graniczne mogą wymagać notarialnej zgody drugiego rodzica/opiekunów (w języku rosyjskim/angielskim – rekomendowane tłumaczenie przysięgłe). Zabierz akty urodzenia/kopie wyroków sądowych, gdy sytuacja prawna dziecka tego wymaga.

Przekraczanie granic lądowych: Kazachstan, Uzbekistan, Tadżykistan, Chiny

Granice lądowe działają, ale zdarzają się czasowe zamknięcia (święta, warunki pogodowe, sytuacja bezpieczeństwa). Zasady w skrócie:

• Kazachstan: liczne przejścia; możliwe kolejki sezonowe. Sprawdź zasady wjazdu do Kazachstanu.
• Uzbekistan: przejścia czynne, godziny mogą się zmieniać; weryfikuj bieżące komunikaty.
• Tadżykistan: okolice Batken mogą być czasowo wrażliwe; sprawdź bezpieczeństwo i czynność przejść.
• Chiny: tylko przejścia Torugart/Irkesztam; wymagany chiński wiza w paszporcie przed przyjazdem; zamknięcia w weekendy/święta częste.

Strefy przygraniczne (propusk) – trekking, przełęcze, Lenin Peak

W rejonach przygranicznych (zwykle pas 5–20 km od granicy) obowiązuje pozwolenie na strefę przygraniczną – propusk. Dotyczy to m.in. okolic granicy z Tadżykistanem, Chinami i rejonu Lenin Peak (Achik‑Tash). Propusk wyrabiają często lokalne agencje w Osz/Biszke-ku; czas: ok. 5–10 dni roboczych. Bez propusku możesz zostać zawrócony/ukarani.

Najczęstsze pytania (FAQ) – wizy do Kirgistanu dla Polaków

Czy dostępna jest wiza on arrival do Kirgistanu?

Wiza „on arrival” ma ograniczone zastosowanie i dotyczy wybranych obywatelstw/kategorii na lotnisku w Biszkeku. Polacy jej nie potrzebują przy pobytach do 60 dni (bez wiz). Jeśli wymagana jest wiza innej kategorii, skorzystaj z e‑wizy lub złóż wniosek w konsulacie.

Czy wymagane jest zaproszenie (LOI) do wizy Kirgistan?

Dla e‑wizy turystycznej zwykle LOI nie jest wymagane. Dla wiz pracowniczych, studenckich, rodzinnych LOI od podmiotu w Kirgistanie jest zazwyczaj konieczne. Zawsze sprawdź wymogi kategorii przed złożeniem wniosku.

Co w przypadku odmowy wizy? Odwołanie i ponowny wniosek

Po odmowie możesz zwykle złożyć nowy wniosek po uzupełnieniu braków. Opłata nie jest zwracana. W niektórych przypadkach dostępna jest ścieżka odwołania poprzez właściwy organ/placówkę – instrukcje znajdziesz w decyzji lub na stronie e‑visa. W razie wątpliwości poproś o uzasadnienie i skonsultuj się z pośrednikiem.

Porady praktyczne dla turystów z Polski – wiza i wjazd do Kirgistanu

Ubezpieczenie podróżne i zdrowotne – czy wymagane i jakie?

Ubezpieczenie nie jest formalnie obowiązkowe przy bezwizowym wjeździe, ale jest zdecydowanie zalecane. W górach (Tien‑Szan, Pamir) wykup polisę obejmującą ratownictwo wysokogórskie i ewakuację medyczną, najlepiej z sumą gwarancyjną min. 40–60 tys. EUR i sportami wysokiego ryzyka, jeśli to dotyczy.

Planowanie terminu wjazdu a ważność wizy i paszportu

Jeśli podróżujesz bez wiz – pilnuj 60 dni pobytu. Jeżeli masz wizę, sprawdź okres ważności wizy (data „valid from/to”) i dni dozwolonego pobytu (może być krótszy niż ważność naklejki). Paszport powinien mieć minimum 6 miesięcy ważności od wjazdu i wolne strony. Unikaj wjazdu w ostatnim dniu ważności paszportu/wizy.

Kopie dokumentów, bezpieczeństwo i kontrola graniczna

Zrób kopie paszportu, ubezpieczenia, biletów i e‑wizy (papier + PDF w telefonie). Noś dokumenty przy sobie w rejonach przygranicznych (kontrole). W górach rejestruj trasy w agencjach/clubach górskich i monitoruj prognozy pogody.

Zmiany przepisów i aktualności – wizy Kirgistan 2025

Ostatnie zmiany w zasadach wizowych i bezwizowych

Kirgistan utrzymuje liberalny reżim wizowy dla wielu państw, w tym Polski, z bezvizem do 60 dni. Zmiany dotyczyły w ostatnich latach głównie rejestracji cudzoziemców (terminy i zwolnienia) oraz digitalizacji e‑wiz. Zawsze sprawdzaj bieżące komunikaty tuż przed wyjazdem.

Gdzie sprawdzać aktualizacje: MSZ RP, MFA Kirgistanu

• MSZ RP – Polak za granicą: ostrzeżenia i warunki wjazdu.
• MFA Kirgistanu / portal e‑visa: oficjalne zasady i opłaty.
• SRS/OVIR: rejestracja i przepisy migracyjne.

Sytuacja regionalna a dostępność przejść granicznych

Dostępność przejść z Tadżykistanem oraz godziny pracy granic mogą się zmieniać z powodu sytuacji bezpieczeństwa, pogody lub świąt. Weryfikuj status przejść na bieżąco i planuj zapas czasowy.

Koszty naruszeń i odpowiedzialność – co grozi za złamanie przepisów

Przekroczenie dozwolonego pobytu (overstay): mandaty i deportacja

Za overstay grożą mandaty w tysiącach somów (skala zależy od długości naruszenia), a w poważnych przypadkach deportacja i czasowy zakaz wjazdu. Oprócz kary finansowej możesz napotkać trudności przy kolejnych wizytach.

Brak rejestracji lub niewłaściwy cel pobytu

Nieprzerejestrowanie się w wymaganym terminie lub wykonywanie aktywności niezgodnych z celem (np. praca na wizie turystycznej) kończy się grzywną, możliwą deportacją i problemami wizowymi w przyszłości. Pracę podejmuj tylko z właściwą wizą i zezwoleniem.

Praca bez zezwolenia i inne wykroczenia migracyjne

Praca bez zezwolenia to naruszenie prawa pracy i migracyjnego – grożą kary administracyjne dla pracownika i pracodawcy oraz deportacja. Również naruszenia w strefach przygranicznych bez propusku mogą skutkować grzywną i zawróceniem.

Linki i kontakty – wiza do Kirgistanu: oficjalne źródła

Portal e‑visa i Ministerstwo Spraw Zagranicznych Kirgistanu

• Oficjalny portal e‑visa Kirgistanu: evisa.e-gov.kg (instrukcje, opłaty, status wniosku)
• MSZ Kirgistanu (MFA): mfa.gov.kg (przepisy wizowe, kontakty do placówek)
• Państwowa Służba Rejestracji (SRS/OVIR): srs.kg (rejestracja cudzoziemców – informacje)

Ambasady i konsulaty Kirgistanu oraz RP – dane kontaktowe

• Ambasada Republiki Kirgiskiej w Berlinie (często właściwa dla mieszkańców Polski): kg-embassy.de – kontakt i godziny przyjęć.
• MSZ RP – informacje konsularne dla Kirgistanu: gov.pl/web/dyplomacja – wybierz kraj „Kirgistan”, sekcja „Informacje dla podróżujących”.
• Pomoc konsularna RP (numery alarmowe dla obywateli): sprawdź aktualne telefony dyżurne na gov.pl przy kraju „Kirgistan”.

Przydatne mapy granic i numery alarmowe

• Telefony alarmowe w Kirgistanie: 112 (ogólny), 101 (straż pożarna), 102 (policja), 103 (pogotowie).
• Mapy przejść granicznych i stref przygranicznych: komunikaty lokalnych władz, mapy turystyczne (np. OSM) – zawsze potwierdzaj aktualność.

Checklista przed wyjazdem – wiza do Kirgistanu krok po kroku

Czy potrzebujesz wizy? Szybkie drzewko decyzji (czy potrzebna jest wiza do Kirgistanu z Polski)

• Cel: turystyka/krótkie sprawy biznesowe AND czas: do 60 dni → bez wizy.
• Cel: turystyka/biznes, ale ponad 60 dni → e‑wiza lub wiza konsularna (turystyczna/biznesowa).
• Cel: praca, studia, wolontariat, rodzina → odpowiednia wiza długoterminowa (+ LOI).
• Trasa przez Chiny/Tadżykistan → sprawdź wizy tych krajów i propusk (strefy przygraniczne).

Dokumenty do wniosku i na granicę

• Paszport (zalecane 6 mies. ważności, wolne strony),
• Ubezpieczenie (góry i sporty – rozszerzenie),
• Plan podróży, rezerwacje noclegów, bilet powrotny/onward,
• Dla wiz: zdjęcie, LOI (jeśli dotyczy), opłata, ewentualne tłumaczenia,
• Kopie dokumentów (papier + cyfrowe), numery alarmowe.

Harmonogram działań i terminy

• 6–8 tyg. przed: ustal kategorię pobytu, sprawdź paszport i ubezpieczenie, rezerwacje.
• 4–5 tyg. przed: jeśli potrzebna wiza – złóż wniosek (e‑visa/konsulat), zbierz LOI/dokumenty.
• 2–3 tyg. przed: monitoruj decyzję, dokończ opłaty, zaplanuj dojazdy do przejść granicznych.
• Po przylocie: sprawdź, czy musisz się rejestrować (jeśli tak – zrób to w terminie), pilnuj limitu 60 dni.

Wprowadzenie – wizy Kirgistanu: najważniejsze informacje dla Polaków 2025 (wiza do Kirgistanu dla Polaków 2025)

Dlaczego to ważne?

Aktualność przepisów migracyjnych i przejść granicznych w regionie zmienia się dynamicznie. Zanim kupisz bilet, zweryfikuj zasady wjazdu, ewentualne wymogi rejestracyjne, pozwolenia na strefy przygraniczne i ubezpieczenie. Dla pobytów powyżej 60 dni lub celów innych niż turystyka/krótkie sprawy biznesowe przygotuj właściwą wizę – najlepiej z wyprzedzeniem.